Prosjekt

Nokre endringar på bad eller kjøken kan du gjera utan å søkje. I andre tilfelle må du søkje med hjelp frå fagfolk. Her kan du sjekke kva som gjeld for di situasjon.

Er rommet godkjent for varig opphold.

Veiviser for bruksendring - Direktoratet for byggkvalitet

Skal du setje opp badstove (sauna) på eiga eigedom – på land eller på vatn/sjø – gjeld reglane i plan- og bygningslova (pbl.). Her får du ei enkel oversikt. 

Når er badstove søknadspliktig? 

Badstove er som hovudregel søknadspliktig tiltak etter pbl. § 20-1. Dette gjeld både nye bygg og flytande badstover. 

Med skorstein: Då må eit ansvarleg føretak (fagfolk) stå for søknaden. 

Flytande badstove på vatn/sjø: Søknadspliktig. Pbl. gjeld òg i vassdrag og sjøområde ut til éi nautisk mil, jf. pbl. § 1-2. 

Når kan du søkje utan ansvarleg føretak? 

Prefabrikkert badstove som berre skal plasserast (ikkje byggjast), eller mellombels badstove (inntil 2 år): Kan søkjast utan ansvarleg føretak, jf. pbl. § 20-4. 

Når kan badstove vere unntatt søknadsplikt? 

I nokre tilfelle kan badstover utan skorstein vere unntatt etter pbl. § 20-5. Då må: 

eigedomen allereie vere bebygd, og 

tiltaket vere i tråd med gjeldande planar (eller ha fått naudsynte dispensasjonar). 

Merk: Unntak frå søknadsplikt fritar ikkje frå andre krav (t.d. avstandar, estetikk, tryggleik). 

Når treng du dispensasjon i tillegg? 

Du må søkje dispensasjon dersom badstova: 

ikkje er i tråd med arealformål eller planføresegner, 

blir plassert i 100-metersbeltet langs sjø (byggje- og deleforbod i pbl. § 1-8), eller 

på annan måte bryt krav i gjeldande planar. 

Dispensasjon kjem i tillegg til eventuell byggesøknad. 

Arealformål – privat vs. allmenn bruk 

Privat badstove: Vurderast normalt opp mot bustad-/fritidsføremål på eigedomen. 

Allment tilgjengeleg badstove: Vil som hovudregel krevje næringsføremål. 

I enkelte tilfelle kan badstove vurderast innan friluftsføremål dersom tiltaket faktisk fremjar friluftsliv og er i tråd med tilhøyrande planføresegner. Dette er ei konkret tolking i kvar sak. 

Vanlege spørsmål 

Kan eg setje ut ei lita, prefabrikkert badstove i to sesongar utan fagfolk? Ja, det kan vere mogleg å søkje utan ansvarleg føretak som mellombels tiltak (inntil 2 år), jf. pbl. § 20-4 – dersom tiltaket elles er i tråd med gjeldande planar. 

Badstove utan skorstein – treng eg søkje? Kanskje ikkje, dersom vilkåra for unntak i pbl. § 20-5 er oppfylte. Er du i tvil: ta kontakt eller søk. 

Flytande badstove? Alltid søknadspliktig etter pbl. (gjeld i vassdrag/sjø), ofte med krav om ansvarleg føretak – og ofte behov for andre løyve (t.d. grunneigar/hamn). 

Når treng du ikkje sende byggjesøknad?

Du treng ikkje sende byggjesøknad dersom du vil setje opp eit boblebad eller ei mindre badestamp utandørs på din eigen eigedom, så lenge desse vilkåra er oppfylte:

• Tiltaket blir plassert midlertidig – i maks 2 månader, eller det er eit lett, demonterbart basseng i sommarsesongen.

Eller

• Boblebadet eller stampen blir ikkje kopla til offentleg vatn- og avløpsnett, eller det blir berre kopla til utan at du treng leggje ny stikkleidning.
• Tiltaket blir plassert rett på bakken eller på ein platting, utan fundamentering eller nedgraving.
• må ikkje være i strid med arealplanen  

💡 Merk: Alle punkta ovanfor i andre punkt liste må vere oppfylte for at tiltaket skal vere unntatt søknadsplikt.

Det er ingen generelle avstandskrav for boblebad eller stamp som ikkje er kopla til vatn. Likevel kan det vere lokale reglar i arealplanen eller eigne reglar dersom du er i 100-metersbeltet langs sjøen.

Du treng ikkje varsle naboane dine, men det kan vere lurt å ta ein prat med dei om plasseringa.

Du må likevel sikre tiltaket

Uansett om du søkjer eller ikkje: Bassenget, boblebadet eller stampen skal vere sikra slik at ingen kan falle uti, jf. byggteknisk forskrift (TEK17) § 8-3 fjerde ledd. Du må også følge reglane for korleis vatnet skal handterast ved tømming.

Når kan du sende byggjesøknad sjølv?

Du kan sende søknad utan hjelp frå fagfolk dersom:

• Du skal setje opp eit basseng, boblebad eller ei badestamp midlertidig, i maksimalt 2 år.

Når må du bruke fagfolk?

Du må sende søknad med hjelp frå ansvarleg føretak dersom:

• Bassenget, boblebadet eller stampen skal graves ned i bakken eller byggjast med fast fundament.
• Du treng ny stikkleidning til hovudleidningsnettet for vatn og avløp.

Må du søkje?

Nokre frittliggjande bygg må du søkje om. Finn ut om tiltaket er søknadspliktig eller ikkje.

Bygg uten å søke - Direktoratet for byggkvalitet

Sjekk om du må søkje

Du treng ikkje sende byggjesøknad dersom alle desse vilkåra er oppfylte:

• Verken samla bruksareal (BRA) eller bebygd areal (BYA) er over 50 m²
• Det er minst 1 meter til nabogrensa
• Bygningen er frittståande, og det er minst 1 meter til andre bygg på eigedomen
• Maks gesimshøgd er 3,0 meter, og maks mønehøgd er 4,0 meter
• Bygningen har berre éin etasje og ingen kjellar
• Bygningen skal ikkje brukast til bebuing
• Bygningen blir plassert på ein frå før bebygd eigedom
• Bygningen blir ikkje plassert over leidningar eller røyr i grunnen
• I samsvar med reguleringsplanen og føresegner for området. Desse seier noko om kva og kor mykje du kan byggje. Du finn reguleringsføresegner i LINK TIL?
• Plassert med tilstrekkeleg avstand frå offentleg regulert veg
• Skal plasserast utanfor 100-metersbeltet frå sjøen, med mindre anna går fram av arealplanen. Jf. Pbl § 1-8

Dersom bygget ikkje er i tråd med reguleringsplanen, må du søkje om dispensasjon. Sjå meir i rettleiaren vår. (dispensasjon)

Kor nært kan du byggje til veg og sjø?

Kor nært du kan plassere bygget til vegen, kjem an på når reguleringsplanen for eigedomen blei vedteken. Dersom bygget er unntatt frå søknadsplikt, men blir plassert nærare offentleg veg enn det som er tillate, må du søkje dispensasjon frå avstandskravet. Sjå rettleiaren for plassering av byggverk nær offentleg veg.

Etter plan- og bygningslova § 1-8 gjeld det òg eit generelt byggeforbod i eit 100-metersbelte langs sjøen. Dersom tiltaket blir plassert nærare sjøen enn dette, må du òg søkje om dispensasjon – med mindre arealplanen for området har fastsett ei annan byggjegrense.

📄 Les meir:

– Tiltak som ikkje krev søknad

Når bygget er ferdig

Du må gi beskjed til kommunen når bygget er ferdigstilt, slik at kart og eigedomsregister blir oppdaterte. Dette må du gjere seinast fire veker etter ferdigstilling.

Bruk skjemaet:

Melding om frittståande bygning eller tilbygg unntatt søknadsplikt

Send til: postmottak@vindafjord.kommune.no

Når kan du sende byggjesøknad sjølv?

📝 Du kan søkje utan hjelp frå føretak dersom:

• Bruksarealet (BRA) og bebygd areal (BYA) er under 70 m²
• Bygget har maks éin etasje (kjellar kan vere med, men blir ikkje rekna som eiga etasje)
• Bygget ikkje skal nyttast til bustadformål  

Søknadsskjema for mindre byggjeprosjekt

Les meir på dibk

Når må du bruke fagfolk?

Du må sende byggjesøknad med hjelp frå føretak med ansvarsrett dersom:

• Bruksarealet eller bebygd areal er over 70 m²
• Bygningen har meir enn éin etasje (kjellar blir ikkje rekna som eiga etasje)
• Bygningen skal brukast til bebuing

Sjølvbyggjar på eigen eigedom? (meir informasjon om sjølvbyggjar) 

Skal du å bruke bygget, eller delar av det, til noko anna enn det det er godkjent for? Då kan det hende du må søke om bruksendring.

Sjekk om du må søke

Du kan finne ut om du må sende søknad for bruksendring ved å bruke vår digitale rettleiar. Denne rettleiaren gjeld berre for bruksendringar i bustader. Gjelder det endring til næringsformål, eller frå eitt næringsformål til eit anna (til dømes frå kontor til butikk), må du lese meir nedanfor.

Må du søke

Når du ikkje treng å sende byggesøknad

Du treng ikkje sende byggesøknad dersom du:

• brukar eit rom på ein annan måte, men det framleis er ein del av hovuddelen av bustaden (til dømes frå stove til soverom), og tekniske krav som lys, rømmingsveg og ventilasjon er i orden.

Merk: Dersom det tekniske ikkje er i orden for den nye bruken, må du likevel søke. Ta kontakt med oss viss du er usikker, så hjelper vi deg.

Når du kan sende søknad sjølv (utan fagfolk)

Du kan søke sjølv dersom:

• du gjer om eit rom frå tilleggsdel til hovuddel, eller omvendt, innanfor same bustad og branncelle (til dømes frå bod til soverom)

du endrar bruken frå hovuddel til hovuddel, men tekniske krav ikkje er oppfylte (til dømes frå hobbyrom til soverom)

Fasadeendringar som er nødvendige for å oppfylle dei tekniske krava ved bruksendringa, kan du ta med i den same søknaden.

Når du må bruke fagfolk og sende full byggesøknad

Du må få hjelp frå fagfolk og sende full søknad dersom du:

• vil lage ei ny leilegheit eller ein utleigedel som skal vere ein eigen bustadeining
• ønskjer å få godkjent ein eksisterande hybel som ei eiga bustadeining
• skal bruke bygget eller delar av det til noko heilt anna enn i dag (til dømes frå bustad til kontor, eller frå kontor til serveringsstad)
• skal gjere ei vesentleg endring av tidlegare godkjent bruk
• ønskjer å dele opp ein bustad i fleire hyblar  

Døme på søknadspliktige bruksendringar

• Ta i bruk bod som soverom
• Gjere om eit næringsbygg til bustad
• Ta i bruk eit lager som kontor                                                                                                                                                                                                                                                                            Krav til bygget ved bruksendring

Dersom bruksendringa er søknadspliktig, må rommet eller bygget oppfylle krava i byggteknisk forskrift (TEK17). Det handlar blant anna om krav til:

• dagslys og ventilasjon
• rømmingsvegar
• lydisolasjon
• universell utforming (i nokre tilfelle) 

Sjå kva som gjeld for di eigedom

Kva du har lov til å gjere på eigedomen din, kjem an på kva reglar som gjeld for akkurat din eigedom. Du kan sjå dette i kartløysinga vår for planinnsyn.

Einebustad, tomannsbustad eller rekkehus

Du kan ikkje søke sjølv dersom du vil:

• bygge eller rive tomannsbustad eller rekkehus  

Då må du søke med hjelp frå fagfolk. Desse må ha ansvarsrett og stå for både planlegging og bygging.

Du kan søke sjølv som sjølvbyggar dersom:

• Det er eigen einebustad eller fritidsbustad

(meir om sjølvbyggar link til side)

Tiltakshavar:

Tiltakshavar er den som står bak eit byggeprosjekt – det vil seie den som ønskjer å bygge, rive, endre eller bruke noko på ein eigedom. Ofte er det eigaren av eigedomen, men det kan også vere nokon som har fullmakt frå eigaren.

Mikrohus

Mikrohus er små, frittståande hus. Dei kan stå fast på bakken, på ein tilhengar eller ha hjul.

Bruk rettleiaren til Direktoratet for byggkvalitet for å sjekke kva reglar som gjeld for mikrohus.

Du treng ikkje byggesøknad dersom:

• mikrohuset skal stå i mindre enn to månader

Merk: Viss du flyttar mikrohuset rundt på eigedomen over tid, kan det likevel bli vurdert som ei permanent plassering.

Du kan søke sjølv (utan fagfolk) dersom:

• mikrohuset skal stå i inntil to år

Eller  

• bruksareal er maks 30 m²
• berre éi bueining
• berre éi etasje
• ikkje kjellar
• ikkje høgare enn 4,5 meter
• ikkje pipe eller skorstein                                                                                                                                                                                                                                                                                          I tillegg må mikrohuset:
• brukast som bustad og ha stove, kjøkken, soverom, bad og toalett på inngangsplanet
• plasserast på ein eigedom som alt er bebygd (det må til dømes stå ein bustad der frå før – ikkje berre ein garasje eller campingvogn)

Du må søke med hjelp frå fagfolk dersom:

• mikrohuset skal stå i meir enn to år på ubebygd eigedom.

Eller  

• bruksarealet er over 30 m²
• fleire bueiningar
• fleire etasjar
• kjellar
• høgare enn 4,5 meter
• har pipe eller skorstein 

Kva er ein fasadeendring?

Fasaden er ytterveggane og taket på bygningen. Når du gjer endringar i fasaden, kan dette vere søknadspliktig.

Døme på fasadeendringar:

• Vindauge 
  Byte ut eller setje inn i yttervegg, tak, loft eller kjellar
• Dører 
  Byte ut eller setje inn i yttervegg eller kjellar
• Fasade / ytterveggar 
  Etterisolere, rehabilitere, tilbakeføre eller endre fasadekledning
• Tak 
  Skifte eller etterisolere
• Balkong 
  Byggje inn med glas, byggje ny, rive eller utvide
• Anna montering 
  Varmepumpe, markise eller skilt

Usikker på om du må sende søknad? 
Les meir om søknadsplikt ved fasadeendringar eller ta kontakt med kommunen for rettleiing (e-post). 

Kva du kan gjere på eigedomen din, kjem an på kva for reglar som gjeld der du bur.

Sjå kva som gjeld for di eigedom i planinnsynet.

Gjerde mot veg

Eit gjerde mot veg er ei innhegning med enkle og lette konstruksjonar, til dømes plankegjerde, stakittgjerde, flettverksgjerde eller smijernsgjerde. Gjerdet må vere ope slik at ein lett kan sjå gjennom det frå alle vinklar.

Du treng ikkje sende byggjesøknad dersom:

• gjerdet er ope og luftig
• gjerdet er maks 1,5 meter høgt
• gjerdet hindrar ikkje fri sikt mot veg
• eit tett gjerde er maks 0,5 meter høgt

Alle desse vilkåra må vere oppfylt.

Gjerdet må i tillegg vere:

• i tråd med reguleringsplan og føresegner for eigedomen
• oppført med tilstrekkeleg avstand til offentleg veg
• plassert meir enn 30 meter frå midtlinja til nærmaste jernbane, trikk eller t-bane

Du må søkje med dispensasjon dersom:

• gjerdet ikkje er i tråd med reguleringsplan
• gjerdet står for nært bane eller offentleg veg

Du må sende byggjesøknad med hjelp frå fagfolk dersom:

• ope gjerde er over 1,5 meter høgt, eller tett gjerde over 0,5 meter
• gjerdet hindrar fri sikt

Gjerde mot nabo

Eit ope og luftig gjerde i nabogrensa er ikkje søknadspliktig etter plan- og bygningslova. Privatrettslige reglar går fram av grannegjerdelova og nabolova.

Tette gjerde mot nabo blir rekna som levegg og følgjer reglane for det.

Dersom reguleringsplanen har eigne føresegner om gjerde mot nabo, gjeld plan- og bygningslova.

Port i gjerde

Port følgjer same reglar som gjerde. Dersom porten vender ut mot offentleg veg eller gang-/sykkelveg, skal ho opne innover.

Levegg

Ei levegg er ein tett skjerm som skjermer mot innsyn, støy og vind. Ho kan vere frittståande eller festa til bygning.

Du treng ikkje byggjesøknad dersom:

• leveggen er maks 10 meter lang og maks 1,8 meter høg, og står minst 1 meter frå nabogrensa
• leveggen er maks 5 meter lang og maks 1,8 meter høg, og står i nabogrensa

Alle punkta over må vere oppfylt.

Leveggen må i tillegg vere:

• i tråd med reguleringsplan
• plassert med god avstand til offentleg veg
• minst 30 meter frå midtlinja til jernbane, trikk eller t-bane

Unntaket for søknadsplikt gjeld ikkje dersom:

• du set opp fleire leveggar i kombinasjon

Du må sende byggjesøknad med hjelp frå fagfolk dersom:

• leveggen er høgare eller lengre enn det som er nemnt over

Støyskjerm

Støyskjerm er ein tett skjerm som liknar levegg, men er ofte lengre og laga av lydabsorberande materiale.

Du må sende byggjesøknad med hjelp frå fagfolk dersom:

• du skal setje opp eller rive ein støyskjerm

Sjekk alltid reguleringsplan og gjeldande føresegner før du startar. 

Løfteinnretningar som heis, løfteplattform og rulletrapp blir rekna som bygningstekniske installasjonar. Desse er som hovudregel søknadspliktige når dei skal oppførast, endrast eller reparerast.

Når treng du ikkje søkje?

Du treng ikkje søkje dersom:

• du skal reparere ei løfteinnretning
• du skal opprette ei løfteplattform levert etter Maskindirektivet inne i eiga bueining
• du skal opprette ei løfteinnretning som er ein del av ein produksjonsprosess (då gjeld reglane frå Arbeidstilsynet)

Kva blir rekna som reparasjon?

Indre ombyggingar og reparasjonar kan vere unntatt frå søknadsplikt. Med reparasjon meiner ein arbeid som er nødvendig for at installasjonen skal fungere slik som før. Delane du set inn må vere like dei du byter ut.

Dersom du endrar installasjonen, blir det rekna som ombygging, ikkje reparasjon. Det kan du lese meir om i:

SAK10 § 4-1 bokstav e, andre ledd (byggesaksforskrifta)

TEK17 § 16-1 første ledd bokstav b (byggteknisk forskrift)

Merk: Sjølv om reparasjon er unntatt frå søknadsplikt, gjeld dei materielle krava i byggteknisk forskrift framleis. Til dømes skal visse sikkerheitskomponentar vere typegodkjende og CE-merkte.

Løfteinnretningar i eiga bueining

Dersom løfteinnretninga er innanfor di eiga bueining, har du sjølv ansvar for at installasjonen er sikker og forsvarleg.

Når må du søkje med hjelp frå fagfolk?

Du må søkje med ansvarleg føretak dersom:

• du skal opprette, oppgradere eller endre ei heis eller anna løfteinnretning som ikkje er levert etter Maskindirektivet
• du skal opprette, oppgradere eller endre ei løfteinnretning som ikkje er inne i ei bueining (til dømes i eit fellesareal som ei trappeoppgang)
• du skal gjere endringar som påverkar berekonstruksjon eller brannskilje

Kontroll av heis og løfteinnretningar

Alle heisar og løfteinnretningar som er i drift skal kontrollerast minst kvart andre år. 

Skal du lage utleigedel eller etablere ei ny bueining? Då må du som regel søkje. Gjelder det berre innvendige endringar, kan det vere naudsynt å søkje om bruksendring.

Når kan du søkje sjølv?

Du kan sende byggesøknad utan hjelp frå fagfolk dersom du:

• endrar bruken av rom frå tilleggsdel til hovuddel innanfor same branncelle (t.d. frå bod til soverom)

Slik sender du byggesøknad på eiga hand 
Lenkje til rettleiing og skjema for sjølvbyggjar

Når må du søkje med hjelp frå fagfolk?

Du må ha hjelp frå fagfolk dersom du:

• skal etablere ei separat bueining
• skal gjere inngrep i berekonstruksjonar (t.d. bæreveggar eller golv)
• skal byggje om bustaden til fleire hybler (hyblifisering)

Er det hybel eller separat bueining?

Hybel

Ein hybel er ein del av bustaden, med intern tilkomst (t.d. via trapp eller dør), og er ikkje ei sjølvstendig bueining. Hybel er ikkje definert i plan- og bygningslova og skal ikkje nyttast som romnemning i byggesak.

Dersom du ønskjer å bruke ein del av bustaden din som hybel, må romma vere godkjende som opphaldsrom. Dersom dei ikkje er det, må du søkje om bruksendring frå tilleggsdel til hovuddel.

Sjå kva som er godkjent på eigedomen i Saksinnsyn 
Lenkje til saksinnsynsløysing

Hyblifisering

Hyblifisering er når bustaden blir tilrettelagt eller bygd om til mange hybler – med fleire bebuarar enn bustaden opphavleg er dimensjonert for.

Sjølv om det ikkje alltid er søknadspliktig å setje opp lettveggar, kan hyblifisering føre til søknadsplikt fordi det påverkar brannsikkerheit, bomiljø og infrastruktur.

Dette kan føre til:

• auka belastning på fellesareal og omgjevnader
• behov for fleire parkeringsplassar
• ustabilt og pressa bomiljø

Ved hyblifisering må du søkje med hjelp frå fagfolk.

Separate bueiningar

Å etablere ei separat bueining – som til dømes ei ny leilegheit – er alltid søknadspliktig etter plan- og bygningslova.

Bueininga må:

• vere fysisk skilt frå hovudbustaden (veggar, golv og tak)
• ha alle hovudfunksjonar: stove, kjøkken, soverom, bad og toalett
• ha eigen inngang
• oppfylle krav til brannskilje og vere eiga branncelle
• tilfredsstille krav til lys, ventilasjon, takhøgd, utsyn, parkering m.m.
• Les meir om tekniske krav hos Direktoratet for byggkvalitet 
  Lenkje til dibk.no

Andre krav etter planar

Gjennom kommuneplan og reguleringsplanar kan det vere fleire krav, som:

• storleik på bueininga
• krav til uteopphaldsareal og leikeareal
• parkeringsdekning
• makstal på bueiningar i området

Sjå gjeldande planar i Planinnsyn 
Lenkje til planinnsyn

Utleige av bustad

Utleige av bustad blir ikkje regulert av plan- og bygningslova, men arealet du leiger ut må vere godkjent til bustadføremål.

Du kan leige ut både hybel og separat bueining – dersom arealet er godkjent som bustad. 

Endringar i eldstad

Dersom du skal installere, bytte ut eller fjerne ein eldstad, må du som eigar av buinga melde til kommunen. Dette gjeld også om du har fått eit firma til å utføre arbeidet.

Fjernar du ein eldstad utan å montere ein ny, må hòlet etter røykrøyret tettast på forsvarleg vis for å ivareta branntryggleiken.

Meldingsskjema:

Mail: postmottak@vindafjord.kommune.no

Les meir på Eksempler på byggearbeid på pipe - Direktoratet for byggkvalitet

Søkje om endring av skorstein

Dersom du skal byggje, rive eller rehabilitere ein skorstein, må du sende søknad til Plan- og bygningsetaten. Denne søknaden må sendast med hjelp frå fagfolk.

Rettleiarar for montering og oppføring

Det er inga krav om formell kompetanse for å montere eldstad, men vi tilrår å bruke kvalifiserte fagfolk for å sikre korrekt og trygg installasjon.

For nye eldstader gjeld monteringsrettleiinga frå produsenten, også der denne avvik frå byggdetaljblad.

Tilsyn og feiing

Kommunen har ansvar for å feie og føre tilsyn med fyringsanlegg ved behov. Under tilsynet blir det kontrollert om anlegget er branntrygt og om skorsteinen treng feiing.

Tilsyn blir varsla i god tid.  

Gebyr for tilsyn og feiing

Gebyr for tilsyn og feiing er ein del av dei kommunale avgiftene. 
Les meir om gebyr for feiing og tilsyn  

Skal du pusse opp inne, sette opp ei lettvegg eller bytte ut utstyr på badet eller kjøkkenet? Då treng du ikkje nødvendigvis å sende byggesøknad. Her får du oversikta:

Du treng ikkje søkje dersom:

• Du skal sette opp, flytte eller rive ei lettvegg, så lenge veggen ikkje er bærande og ligg inne i same branncelle (altså at veggen ikkje skil mellom bustader, leilegheiter eller etasjar).
• Du skal byte ut eller montere nytt utstyr på eksisterande bad eller vaskerom, til dømes dusj, vask eller toalett – så lenge du ikkje må endre på veggar eller røyr som går gjennom golv eller tak.
• Du skal installere ny ventilator på kjøkkenet, som ikkje skal koplast til eit større ventilasjonsanlegg i ein bygard eller blokk. Merk: Ny ventil ut på veggen kan vere ein fasadeendring, og då må det kanskje søkjast.
• Du skal montere ny vask på kjøkken eller vaskerom, så lenge det allereie finst vass- og avløpsrøyr der.
• Elektrikar skal legge leidningar gjennom brannskilje, som til dømes vegg mot nabo – dette går under eigne reglar for el-anlegg og må utførast av fagfolk.
• Du skal montere peis eller ovn til ein eksisterande pipe – men hugs å melde frå til brann- og redningsvesenet etterpå!

📌 Viktig: Endringane må vere enkle, og du kan ikkje røre bærande konstruksjonar eller brannskilje. Då må du søkje.

Du kan søkje på eiga hand dersom:

Du skal bruke eit rom til noko nytt, til dømes gjere om ein bod til soverom – så lenge det er inne i di eiga bustad og du ikkje må rive eller bygge noko som påverkar bereevne eller brannsikring.

👉 [Les meir om å søkje sjølv her.]

Du må søkje med hjelp frå fagfolk dersom:

• Du skal gjere endringar i veggar, tak eller golv som er bærande (altså viktige for styrken i bygget).
• Du skal endre på brannskilje, til dømes ved å bytte inngangsdør frå leilegheit til fellesgang, lage nye røyrgjennomføringar eller bytte sluk og hovud røyr.
• Du skal installere ventilasjon eller avtrekk i eit større bygg, som ein bygard eller blokk.
• Du skal bygge, rive eller reparere pipe eller skorstein.
• Du skal endre eit rom frå bod til bustadrom (såkalla bruksendring) utanfor din eigen bustadeining.

Er du usikker? Ta kontakt med kommunen eller ein ansvarleg fagperson før du startar. Det er betre å spørje først enn å måtte rette opp i ettertid.

Skal du sette opp noko midlertidig på eigedommen din må du først sjekke kor lenge det skal stå der – og om det krev søknad. 

Når reknar vi noko som midlertidig? 

Eit tiltak er rekna som midlertidig når det skal stå i kortare tid enn 2 år. Det er òg viktig at det ikkje etterlet seg varige, synlege spor i terreng eller natur etter at det er fjerna. 

Tiltak som varer over 2 år, eller blir sett opp fleire gonger, for eksempel kvar sommar, blir rekna som varige tiltak. Då må du oftast søkje – og tiltaket må vere i tråd med arealplanen for området. 

Kva reglar gjeld for midlertidige tiltak? 

• Mindre enn 2 månader: 
  Du treng ikkje søkje, så lenge tiltaket ikkje skaper ulemper for naboar eller kjem i vegen for ferdsel og friluftsliv. 
• 2 månader til 2 år: 
  Du må som oftast søkje, men dette kan du vanlegvis gjere på eiga hand. 

👉 Gå til [rettleiing for å søkje sjølv] 

Unntak frå arealplan 

Reguleringsplanen gjeld som hovudregel ikkje for midlertidige tiltak som skal stå i inntil 2 år – med mindre planen uttrykkeleg seier at slike tiltak ikkje er tillate. 

Du må likevel ta omsyn til: 

Naboar og omgjevnadar 
Tiltaket må ikkje føre til store ulemper, til dømes støy, rot eller skjemming av kulturminne. 

Allmenn ferdsel 
Du kan ikkje sperre stiar, vegar eller fellesområde. 

Byggtekniske krav 
Sjølv om tiltaket er midlertidig, må det oppfylle enkelte krav i byggteknisk forskrift  (TEK17).

Midlertidige anleggsbrakker 

Du treng ikkje søkje viss du plasserer ein brakke på eller tett ved ein byggeplass medan arbeid pågår. 
Då kan brakken stå i meir enn 2 år, så lenge byggearbeidet varer og brakken er naudsynt for arbeidet. 
Står brakken lenger unna byggeplassen, må du søkje – men dette kan gjerast utan fagfolk om brakka skal stå i maks 2 år. 

⚠️ Hugs å ta omsyn til brannsikkerheit, og unngå å plassere brakka over leidningsnett for vatn og avløp. 

Campingvogn eller fritidsbåt? 

Du treng ikkje søkje viss du parkerer campingvogn eller fritidsbåt på ein vanleg bustad- eller fritidseigedom. 

Fritidsbåt kan stå ute i samband med vinteropplag utan søknad. 

På campingplass treng du ikkje søkje for campingvogn. 

Skal du dele opp eller slå saman bustader? 

Dersom du ønskjer å dele opp ein bustad i fleire eineheiter, eller slå saman to eller fleire bustader til éin, må du søkje med hjelp frå fagfolk. 

Du kan ikkje søkje sjølv 

Dette er ein type søknad som krev bruk av ein ansvarleg søkjar – altså eit firma med byggfagleg kompetanse som tek ansvar for å fylle ut og sende inn søknaden for deg. 

Vegviser for bruksendring

Kva er di rolle? 

I slike saker er du det som kallast tiltakshavar. Det betyr at det er du som eig tiltaket og skal stå som ansvarleg grunneigar – men sjølve søknadsprosessen, planlegginga og gjennomføringa må takast hand om av profesjonelle. 

Fagfolka du engasjerer må: 

ha nødvendig godkjenning (til dømes sentral godkjenning) 

erklære ansvarsrett for sine delar av jobben 

stå ansvarlege for både prosjektering og utføring 

📌 Du må inngå avtale med dei føretaka du vil bruke. 

Kven kan du bruke? 

Direktoratet for byggkvalitet har ei oversikt over føretak med sentral godkjenning: 
👉 Søk etter godkjente føretak sentral godkjenning.

Seksjonering og sameige 

Dersom du deler opp bustaden og ønskjer å fordele delar av bygget mellom ulike eigarar, kan du også måtte: 

opprette nytt sameige 

reseksjonere (endre eit eksisterande sameige) 

slette sameige 

Dette er ein eigen type sak som du behandlar gjennom kartverket. 
I ei byggesak behandlar kommunen sjølve den fysiske oppdelinga eller samanslåinga av bustadeiningane. 

Skal du lage intern veg eller parkeringsplass? 

Dersom du ønskjer å lage ein liten veg eller parkeringsplass inne på eiga tomt, treng du ikkje nødvendigvis å sende byggesøknad. Det kjem an på korleis du gjer det – og kva reglar som gjeld der du bur. 

Når treng du ikkje søkje? 

Du treng ikkje byggesøknad dersom alle desse punkta er oppfylte: 

✅ Vegen og/eller parkeringsplassen skal berre brukast på eiga tomt (intern bruk) 
✅ Den ligg minst 1 meter frå nabogrensa 
✅ Du treng ikkje gjere store terrengendringar 
✅ Du skal ikkje lage ny avkøyrsel til offentleg veg 
✅ Vegen og parkeringsplassen er i tråd med reguleringsplanen 

👉 Med "intern veg" meiner vi ein enkel veg mellom bygga på tomta, eller ein adkomstveg berre for deg. 

Korleis veit eg kva som er lov på mi tomt? 

Det står i planen for området. Her finn du informasjon om: 

kor mykje du kan bygge 

kva du kan bruke tomta til 

avstand til nabo og veg m.m. 

🔎 Du finn gjeldande plan arealplan.no

Ver merksam: 

🚫 Skal du lage mange parkeringsplassar eller ta i bruk grøntområde (f.eks. gras eller hage), kan det hende du må lage ein eigen plan. Dette gjeld særleg i sentrumsområde eller tettbygde strøk. 

Ta gjerne kontakt med kommunen dersom du er usikker. 

Når må du sende søknad? 

Du kan sende søknad sjølv dersom: 

du berre skal lage ny avkøyrsel til offentleg veg 
📌 Søk om avkøyrsel  

Statens vegvesen

Rogaland fylkeskommune

Du må bruke fagfolk (ansvarleg søkjar) dersom: 

❌ Vegen eller parkeringsplassen skal brukast av andre enn deg sjølv 
❌ Du skal lage ein større veg (ikkje berre intern veg) 
❌ Tiltaket kjem nærare enn 1 meter frå nabogrensa 
❌ Du må gjere store inngrep i terrenget (sprenge, planere, fylle ut) 

Tiltaket stemmer ikkje med planen? 

Då må du søkje om dispensasjon.

treng du å søkje? 

Skal du sette opp skilt eller reklame på eigedomen din? Då må du sjekke om du må søkje om løyve. 

Det finst ikkje eigne reglar for «midlertidige» skilt og reklame. Det betyr at same reglar gjeld, uansett kor lenge det skal stå. 

Skilt eller reklame langs veg? 

Dersom skiltet skal vere synleg frå kommunal veg, må du kanskje ha løyve både frå: 

teknisk eining (som vurderer trafikkfare) 

byggesaksavdelinga (som vurderer utforming og plassering) 

Ta kontakt med kommunen om du er usikker. 

Du treng ikkje byggesøknad dersom: 

Skiltet eller reklamen er maks 3 m² 

Det blir montert flatt på veggen 

Du berre skal sette opp ett skilt eller reklameinnretning 

👉 Alle desse punkta må vere oppfylte for at du skal sleppe å søkje. 

💡 Lys på skiltet gjer ikkje automatisk at det blir søknadspliktig, men lyset må ikkje blende eller verke sjenerande. 

Du kan sende søknad sjølv dersom: 

Skiltet er mindre enn 6,5 m² og montert flatt på veggen 
Eller: 

Skiltet er maks 3,5 meter høgt og 1,5 meter breitt, og skal stå fritt i terrenget 

📌 Slik sender du byggesøknad på eiga hand.

Du må bruke fagfolk dersom: 

Skiltet er større enn grensa ovanfor 

Det kan vere fare for folk – for eksempel heng over fortau 

Du skal setje opp fleire skilt på same fasade eller stad 

Skiltet ikkje følgjer ein eventuell godkjend skiltplan for eigedomen 

Du skal søkje om endring i ein skiltplan 

📌 Søknad må då sendast av ein ansvarleg søkjar (arkitekt, rådgjevar eller liknande) 

Har eigedomen ein skiltplan? 

Ei skiltplan viser til dømes kvar skilta skal stå, og kor store dei skal vere. 
Dersom eigedomen har ein slik plan, må du følgje den. 

Du kan sjekke dette i kommunen sitt saksinnsyn. 

💬 Har du spørsmål? 
Ta kontakt med kommunen for rettleiing før du søkjer. Det er betre å spørje ein gong for mykje enn ein gong for lite. 

Solcelleanlegg på bustad, hytte eller næringsbygg kan i mange tilfelle monterast utan at du treng å søkje. Men det finst unntak – her får du oversikta. 

Når treng du ikkje søkje? 

Du treng ikkje byggesøknad dersom: 

Anlegget blir montert flatt på taket eller følgjer takforma (for eksempel skråtak) 

Bygningen ikkje er verna eller ligg i eit verneområde 

Anlegget ikkje blir høgare enn 0,5 meter over takflata 

Solcellene ikkje påverkar det visuelle utrykket vesentleg (særleg viktig i tettbygde strøk og eldre bustadområde) 

NB! Du må likevel vere trygg på at monteringa skjer på ein trygg og forsvarleg måte. Det må ikkje skade bygningen eller taket. 

Du kan sende byggesøknad sjølv dersom: 

Solcellene blir monterte på tak, men står opp frå takflata mellom 0,5 og 1 meter 

Bygningen ikkje er verna, og ligg utanfor verneområde 

Tiltaket ikkje påverkar brannskilje eller konstruksjonar 

📌 Les korleis du sender byggesøknad på eiga hand

Du må bruke fagfolk (ansvarleg søkjar) dersom: 

Du skal montere solceller på vernabygg eller i eit område regulert til bevaring 

Tiltaket påverkar bærande konstruksjonar, brannskilje eller anna installasjon (som for eksempel elektrisk anlegg gjennom fleire boeiningar) 

Du skal installere eit større anlegg på næringsbygg eller større byggverk 

Anlegget har vesentleg verknad på fasade eller omgjevnader, til dømes store frittståande anlegg eller installasjonar på flatt tak i tettbygde strøk 

I slike tilfelle må du få hjelp av ein ansvarleg søkjar (for eksempel arkitekt eller rådgjevarfirma). 

Ei støttemur er ei fast konstruksjon som blir sett opp for å halda på jordmassar, sikre terreng eller lage betre uteområde. 

Du treng ikkje søkje dersom: 

Muren er høgst 1 meter, og minst 1 meter frå nabogrensa 

Eller muren er høgst 1,5 meter, og minst 4 meter frå nabogrensa 

I tillegg må: 

Muren vere i tråd med reguleringsplan og føresegner for eigedomen 

Ikkje nærare offentleg veg enn det som er tillate 

Den ikkje hindre sikt mot veg (til dømes i frisiktsona frå innkøyrsle) 

📌 Du kan sjekke reguleringsplanen i Planinnsyn

Du må søkje med hjelp frå fagfolk dersom: 

Muren er høgare eller nærare nabo/veg enn det som er oppgitt ovanfor 

Muren strid mot reguleringsplan 

Tiltaket krev dispensasjon 

⛏️ Terrengendringar 

Terrengendringar er til dømes planering, fylling, graving, uttak av masse, sprenging eller felling av fleire tre. 

Du treng ikkje søkje dersom: 

Endringa er mindre enn 1,5 meter i høgdeforskjell og minst 1 meter frå nabogrensa (gjeld vanleg bustadområde) 

I rekkehus og liknande tett bebyggelse er maks avvik 0,5 meter 

Endringa er i tråd med reguleringsplan og anna regelverk 

📌 Dersom grunnen er forureina, må du sende inn ein tiltaksplan. 

Du må søkje med hjelp frå fagfolk dersom: 

Terrengendringa er større enn dei grensene som er oppgitt ovanfor 

Endringa kjem nærare enn 1 meter frå nabogrensa 

💧 Drenering 

Drenering vil seie å leie bort vatn frå bygning eller grunn ved hjelp av grøfter, drensrøyr eller liknande. 

Du treng ikkje søkje dersom: 

Du gjer lokal drenering (på eigen eigedom) 

Du reparerer leidningar, og terrenget blir sett tilbake til slik det var 

Tiltaket ikkje blir kopla til offentleg avløpsnett 

Du må søkje med hjelp frå fagfolk dersom: 

Du skal leggje nye leidningar for vatn og avløp (t.d. stikkleidningar) 

Du skal kople på det offentlege avløpsnettet 

Dreneringa medfører søknadspliktige terrengendringar 

Terrasse, platting, veranda eller balkong

Terrasse eller platting er eit opphaldsareal på bakkenivå eller litt over, ofte bygd i tre og med trapp ned til hagen. 

Lågare enn 0,5 m treng du ikkje søkje dersom: 

Den ikkje kjem i konflikt med reguleringsplanen for området 

Du ikkje bygger overbygg 

Du kan plassere ein slik terrasse heilt inntil nabogrensa, men hugs å ta omsyn til naboar. Sjekk reguleringsplan i Planinnsyn.

Inntil 1 m treng du ikkje søkje dersom: 

er knytt til ein bygning 

ikkje stikk lenger ut enn 4 meter frå fasadelivet 

ikkje er overbygd 

har minst 1 meter avstand til nabogrensa 

Du må søkje sjølv dersom: 

Terrassen er mellom 0,5 og 1 meter over bakken 

Den held seg innanfor tillatt bebygd areal (BYA) og i tråd med reguleringsplanen 

Du må søkje med fagfolk eller sjølvbyggar dersom: 

Terrassegulvet er høgare enn 1 meter over bakken 

Terrassen skal vere overbygga eller understøtta (til dømes på søyler) 

🧱 Veranda 

Ei veranda er ein open eller lukka bygningsdel som er understøtta og kan vere overbygd med tak. 

Du må søkje med hjelp frå fagfolk eller vere sjølvbyggjar dersom: 

Du skal bygge eller rive veranda 

Du skal overdekkje verandaen med tak 

Du skal lukke ein open veranda (t.d. lage glasveranda) 

🏗️ Balkong 

Ein balkong er ei utstikkande bygningsdel utan understøtting (heng på fasaden), og har alltid rekkverk. 

Du må søkje med hjelp frå fagfolk eller vere sjølvbyggjar dersom: 

Du skal bygge ny balkong 

Du skal rive balkong 

Du skal gjere større endringar på eksisterande balkong 

Sjekk gjerne om endringa krev søknad ved å bruke rettleiaren til Direktoratet for byggkvalitet. 

Bygg uten å søke

🏡 Takterrasse 

Ei takterrasse er eit opphaldsareal på toppen av eit bygg – vanlegvis utan tak, men med rekkverk. 

Du må søkje med hjelp frå fagfolk dersom: 

Du skal bygge ny takterrasse 

Du skal rive eller gjere større endringar på eksisterande takterrasse 

Tiltaket påverkar brannskilje, taktekking eller berekonstruksjonar 

Påbygg, tilbygg og underbygg – kva er forskjellen? 

Når du byggjer ut bustaden din, er det viktig å vite forskjellen mellom påbygg, tilbygg og underbygg/kjellar. 

Påbygg er når du byggjer ein ny del oppå eksisterande bygg – til dømes ein ekstra etasje. 

Tilbygg er når du utvidar grunnflata til huset – altså byggjer bortover. 

Underbygg/kjellar er når du byggjer ut under huset – til dømes ny kjellar under eksisterande bygg. 

🏗 Påbygg og kjellar 

Dersom du skal byggje eller rive eit påbygg eller underbyggje ein eksisterande bygning, må du søkje med hjelp frå fagfolk (ansvarleg søkjar). 

👉 Søk med hjelp frå fagfolk 

🏠 Tilbygg – må du søkje? 

Bruk tenesta vår for å sjekke om du må søkje for tilbygget du planlegg: 
👉 Sjekk om du må søkje Bygg uten å søke - Direktoratet for byggkvalitet 

Du treng ikkje søkje dersom 

Alle desse vilkåra må vere oppfylte: 

Tilbygget er maks 15 m² BRA/BYA 

Tilbygget er understøtta og har maks to etasjar eller plan 

Det er minst 4 meter til nabogrense 

Tilbygget inneheld ikkje eiga bueining (men kan ha rom for varig opphald i bustadhus) 

Tilbygget er i tråd med reguleringsplanen for området 

Det er tilstrekkeleg avstand til offentleg veg 

👉 Hugs: Du må likevel melde frå til kommunen når tiltaket er ferdig, slik at det blir registrert i kart og eigedomsregister. 
Fyll ut skjemaet: Melding om frittliggjande bygning eller tilbygg unntatt søknadsplikt Søknad og skjema

Du kan søkje på eiga hand dersom 

Tilbygget er inntil 50 m² BRA eller BYA 

Kjellar er tillaten dersom kjellartaket er under 1,5 meter over terrenget 

👉 Søk på eiga hand 

Du må søkje med hjelp frå fagfolk dersom 

Tilbygget er over 50 m² BRA eller BYA 

Tilbygget skal innehalde separat bueining 

👉 Søk med hjelp frå fagfolk 

Viktige merknader 

Er tilbygget ikkje i tråd med reguleringsplanen? Då må du søkje om dispensasjon. 

Byggjer du nær veg? Då kan du måtte søkje om unntak eller godkjenning frå andre styresmakter (t.d. Bane NOR). 

For fleire detaljar, sjå: 
📄 Veileiar for bygg nær offentleg veg
📄 Planinnsyn for reguleringsplanar og føresegner

Du treng ikkje søkje for vanleg vedlikehald 

Vedlikehald er arbeid som er nødvendig for at bygningen eller installasjonen skal fungere som før. Vanleg vedlikehaldsarbeid er ikkje søknadspliktig. Du treng ikkje bruke ansvarleg føretak, men vi tilrår å bruke fagfolk for å sikre at arbeidet blir utført rett og trygt. 

🔧 Vedlikehaldsarbeid fell utanfor reglane i plan- og bygningslova, og byggteknisk forskrift (TEK17) gjeld ikkje for slike tiltak. 

👉 Les meir om TEK17 på nettsidene til Direktoratet for byggkvalitet. Når gjelder byggteknisk forskift (TEK17) - Direktoratet for byggkvalitet

Kva er vedlikehaldsarbeid? 

Typiske døme på vedlikehald er: 

Oppussing av overflater og bytte av innreiing 

Utskifting av eitt eller nokre få vindauge med same storleik, type og utsjånad 

Utskifting av taktekking med lik type takstein, shingel eller takplater 

Måling av ytterveggar 

Bytte av ytterkledning med lik type kledning 

Utskifting av sanitærutstyr og armaturar 

Er bygget freda eller regulert til bevaring? 

Dersom bygningen er freda, bevaringsverdig eller regulert til bevaring, kan det vere avgrensingar på kva vedlikehaldsarbeid du kan utføre utan søknad. 

Til dømes: 

Utskifting av originale vindauge i bevaringsverdige bygg kan vere søknadspliktig 

Reguleringsplanar kan ha eigne krav til farge, materialbruk, storleik og utforming 

📜 Dersom bygget er freda, gjeld kulturminnelova. 
Ta kontakt med Rogaland fylkeskommune(kulturminneforvaltninga) for rettleiing om freda bygg. 

Når blir det søknadsplikt? 

Større og meir omfattande arbeid kan bli vurdert som vesentleg endring eller reparasjon, og då må du søkje. Til dømes: 

Utskifting av alle vindauge i eit bygg 

Kombinasjon av fleire vedlikehaldstiltak samtidig 

🛑 Vedlikehald kan aldri innebere inngrep i bærande eller brannskillande konstruksjonar. 

👉 Sjå tabell hos Direktoratet for byggkvalitet for kva som er søknadspliktig. Kombinere fleire arbeider - Direktoratet for byggkvalitet

Tilskot til vedlikehald 

For visse typar arbeid på freda eller bevaringsverdig bebyggelse, kan du søkje om tilskot. 

📬 Ta kontakt med Rogaland fylkeskommune for informasjon om tilskotsordningar. Rogaland fylkeskommune

Male bygget 

Du treng vanlegvis ikkje søkje dersom du berre skal endre farge på bygget. 
Men: 

Nokre reguleringsplanar har eigne reglar for farge og utforming. Viss det du ønsker å gjere er i strid med planen, må du søkje om dispensasjon. 

🎨 Vi har ein eigen rettleiar om fargebruk i hytteområde. 

Trampoline og leikeapparat 

Du treng ikkje søkje dersom: 

Du plasserer trampoline eller mindre leikeapparat på eigen bustad- eller fritidseigedom, og 

Området er regulert til bustadføremål 

👩‍👩‍👧‍👦 Ønskjer du å plassere leikeapparat på eit regulert friområde? Då kan du trenge dispensasjon, og må be om uttale frå kommunen. 

Ballbinge eller bane 

Oppføring av ballbingar og banar kan vere søknadspliktig, avhengig av kor stor og omfattande banen skal vere. 

Rehabilitering eller bytte av dekke på ein eksisterande bane treng ikkje søknad. 

Dersom det er søknadspliktig, må du søkje med hjelp frå fagfolk. 

Skal du plassere banen på eit regulert friområde, må du søkje om dispensasjon frå føremålet i planen. 

Hekk og beplantning 

Du kan setje opp hekk utan å søkje, men: 

Hekken må ikkje vere til hinder for frisiktsone mot veg. 

Nokre reguleringsplanar har eigne krav til uteopphaldsareal og beplantning. 

🌿 Sjekk planen for eigedomen din for å vere sikker. 

Bytte dekke på terrasse 

Du treng ikkje søkje for å bytte ut terrassegolvet, platting eller liknande. Dette blir rekna som vanleg vedlikehald. 

⚠️ Merk at enkelte reguleringsplanar har grenser for kor mykje av eigedomen som kan vere dekt med harde flater (som asfalt eller heller). 

Endre dekke på terreng 

Du kan vanlegvis legge nytt dekke på eigedomen din, som asfalt eller belegningsstein, utan å søkje. Men: 

Nokre planar har reglar som avgrensar mengda tette overflater for å handtere overvassmengder. 

Dersom tiltaket bryt med slike reglar, må du søkje om dispensasjon 

Flaggstang 

Du treng ikkje søkje for å setje opp flaggstang på eigedomen din. 

Nokre reguleringsplanar har reglar for høgde og plassering. 

Dersom bygget er verna eller bevaringsverdig, kan montering på fasade vere søknadspliktig. 

Usikker? 

👉Bruk planinnsyn for å sjå kva planar og reglar som gjeld for eigedomen din. 
👉Les meir om dispensasjon dersom du ønskjer å gjere noko som ikkje er i tråd med planen. 
👉 Kontakt kommunen om du treng hjelp til å finne ut kva som gjeld.